Zapraszamy na spotkanie literackie „Portret z bliska, spojrzenie z dystansu”. Gościnią będzie Patrycja Dołowy – pisarka i działaczka społeczna. Rozmowę wokół je najnowszej książki „Pęknięte lustro. Próba portretu Adama Czerniakowa” (Wydawnictwo Filtry 2024) poprowadzi Ewa Romanowska.
Postać Adama Czerniakowa, prezesa Judenratu w getcie warszawskim, który 23 lipca 1942 r., czyli dzień po rozpoczęciu przez Niemców Wielkiej Akcji Likwidacyjnej, popełnił samobójstwo, do dziś wzbudza kontrowersje. Jedni uznają go za zdrajcę swojego narodu, dorobkiewicza, dbającego o własne interesy. Inni widzą nieudane próby ratowania tego, co mógł ocalić. To, w jaki sposób opowiadano o nim, a nawet w jaki sposób o nim milczano, miało wpływ na jego miejsce w historii i zbiorowej pamięci.
Patrycja Dołowy chciała rozbić ten funkcjonujący obraz Czerniakowa, który towarzyszył także jej samej. Podjęła próbę przyjrzenia się na nowo fragmentom opowieści, dokumentom, dziennikowi bohatera. Chciała zbliżyć się do niego, a jednocześnie spojrzeć z oddali na rzeczywistość, w której funkcjonował – zarówno wojenną, jak i tę przedwojenną. W książce „Pęknięte lustro. Próba portretu Adama Czerniakowa” przybliża postać człowieka samotnego, rozdartego między polskością a żydowskością, który nie znajduje akceptacji ani wśród Żydów, ani wśród Polaków. Daje mu możliwość opowiedzenia swojej historii bez ferowania ocen.
Patrycja Dołowy – pisarka, popularyzatorka nauki i sztuki, działaczka społeczna, z wykształcenia doktor nauk przyrodniczych i artystka wizualna. Jest dyrektorką Centrum Społeczności Żydowskiej JCC Warszawa, wykłada na Wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego. Publikuje w prasie, w pismach artystycznych i kulturalnych. Od lat zajmuje się problematyką tożsamości i pamięci, włączając w swoje badania perspektywy mniejszościowe, w tym feministyczną. Bazuje na osobistych świadectwach, próbuje docierać do tego, co nie zostało wcześniej wysłuchane, jest niewidoczne lub pomijane. „Pęknięte lustro. Próba portretu Adama Czerniakowa” (Filtry, 2024) to jej trzecia książka. Wcześniej opublikowała „Wrócę, gdy będziesz spała. Rozmowy z dziećmi Holocaustu” (Czarne 2019, nagrodzona Warszawską Premierą Literacką za książkę sierpnia 2019) oraz „Skarby. Poszukiwacze i strażnicy żydowskiej pamięci” (Czarne, 2022). Jest też współautorką „Przecież ich nie zostawię. O żydowskich opiekunkach w czasie wojny” (Czarne 2018), „Proszę mówić dalej. Historia społeczna Muzeum Sztuki w Łodzi” (MSL, 2023) i „Kwestia charakteru. Bojowniczki z getta warszawskiego” (Czarne 2023), autorką bloga „Widoczki: Pamięć miasta/Pamięć ciała”, sztuk teatralnych (m.in. „Wanda”, z Sylwią Chutnik, „Hindełe, siostra Sztukmistrza” oraz nagradzanych „Hideout/Kryjówka”, „Dziady. Twierdza Brześć”, „Matki”). Trzykrotna stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, stypendystka Asylum Arts i Tarbut Fellowship, laureatka Nagrody im. Karola Sabatha za najlepszy tekst popularnonaukowy w polskiej prasie, odznaczona medalem Powstanie w Getcie Warszawskim przyznawanym przez Stowarzyszenie Żydów Kombatantów i Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny.
Serdecznie zapraszamy! Wstęp wolny!
Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego i Fundacja im. Róży Luksemburg.